Stosowane w robotach mobilnych
dalmierze akustyczne opierają się na wykorzystywaniu ultradźwięków- drgań
akustycznych o częstotliwości powyżej 16 kHz.
Zasada
działania dalmierzy ultradźwiękowych stosowanych w robotyce opiera się na
metodzie impulsowe, polegającej na wysyłaniu przez sensor impulsu i pomiarze
czasu do jego powrotu. Na tej podstawie obliczana jest droga przebyta przez
falę dźwiękową odpowiadającą odległości od obiektu, od którego powierzchni się
odbiła.
|
czujniki ultradźwiękowe Sick |
W
związku z problemem jednoznacznego określenia momentu powrotu echa wykorzystuje
się detekcje progowa tzn. za powrót echa przyjmuje się moment, w którym
odebrany sygnał przekracza pewien określony poziom sygnału. Dzięki tej metodzie budowa dalmierzy jest bardzo
prosta lecz niestety powoduje ona utratę informacji o amplitudzie odbieranego
sygnału.
Prędkość
dźwięku jest zależna od środowiska w jakim dźwięk się rozchodzi, przekrój
wiązki ultradźwiękowej również nie jest stały lecz rozbieżny. Charakterystyka
kierunkowa źródła fal ultradźwiękowych składa się z listka głównego oraz
listków bocznych, gdzie położenie i kształt listków bocznych jest uzależnione od
wytłumienia źródła i jego sprzężenia akustycznego z ośrodkiem, w którym
wytwarzane jest pole. Szerokość wiązki zmienia się wraz wykorzystywaną
częstotliwością dźwięku, a emitowana energia maleje wraz z oddalaniem się od
osi akustycznej nadajnika. Sonary stosowane w robotach mobilnych emitują fale o
długości kilku milimetrów.
Przedstawione powyżej cechy ultradźwięków stanowią
wyznacznik dla charakterystyk i ograniczeń sonarom stosowanych w robotyce. Ze
względu na duże tłumienie ultradźwięków w powietrzu maksymalny zasięg pomiarów
ograniczony jest przez minimalną wymaganą moc powracającego sygnału zamyka się
w kilkunastu metrach. Minimalny zasięg jest natomiast uwarunkowany kształtem
charakterystyki pomiarowej. Ze względu na interferencje nakładających się maksimów
lokalnych wiarygodne pomiary mogą być przeprowadzane tylko w polu dalekim
wiązki. W praktyce ten sam przetwornik wykorzystywany jest naprzemiennie jako
nadajnik i odbiornik sygnału. Rozwiązanie takie, mające na celu zmniejszenie
kosztów powoduje ograniczenie minimalnego zasięgu dalmierza ze względu na czas
konieczny dla zmiany trybu pracy przetwornika. Na wynik pomiaru wpływają także
czynniki zewnętrzne powodujące zmiany prędkości rozchodzenia się fali oraz
kształt wiązki pomiarowej.
Zalety
i wady:
Podstawowymi przyczynami niskiej wiarygodności pomiarów
sonarami są jednak zjawiska związane z odbiciem fal o znacznej długości od
przeszkód. Większość obiektów spotykanych w typowym środowisku odbija fale o
długości kilku milimetrów, rozpraszając je w znikomym stopniu. Powoduje to
ograniczenie kata widzenia powierzchni przeszkód oraz wielokrotne odbicia od
obiektów znajdujących się w otoczeniu robota. W ten sposób echo nie wraca do
sensora, lub wraca odbite od kilku obiektów, powodując powstanie fałszywego
pomiaru.
Eliminowanie tego rodzaju błędów jest trudne gdyż zalezą one od rodzaju
konfiguracji i przeszkód w otoczeniu robota, a na podstawie samego pomiaru nie
można ustalić czy jest on błędny. Znane metody interpretacji pomiarów sonarami
opierają się głównie na archiwizacji odczytów zgodnie z odpowiednio założonymi
regułami i wnioskowaniu na podstawie wielu pomiarów odległości dokonywanych dla
różnych położeń sensora. Najbardziej znane są metody rastrowa i neuronowe.